خطا یا انحراف در عکاسی (Aberration) به ناهمگونیهایی گفته میشود که در تصویر ایجاد میشوند و باعث میشوند که تصویر واقعی را بازتولید نکنند. این ناهمگونیها ممکن است به شکل تغییر رنگ، تاری، خمیدگی یا بیشکلی در تصویر دیده شوند
خطاها میتوانند به دو دسته کلی تقسیم شوند: خطاهای رنگی و خطاهای بدون رنگ. خطاهای رنگی زمانی ایجاد میشوند که لنز نتواند امواج نوری با رنگهای مختلف را در یک نقطه متمرکز کند. خطاهای بدون رنگ زمانی ایجاد میشوند که لنز نتواند امواج نوری را به شکل صحیحی منعکس یا شکسته کند
خطاهای رنگی در موضوع انحراف در عکاسی شامل خطای رنگی محوری و خطای رنگی حاشیهای هستند. خطای رنگی محوری زمانی رخ میدهد که امواج نوری با طول موجهای مختلف (رنگهای مختلف) در فاصلههای مختلف از حسگر تصویر تمرکز کنند. این باعث میشود که تصویر دارای حلقههای رنگی در اطراف مرکز شود. خطای رنگی حاشیهای زمانی رخ میدهد که امواج نوری با طول موجهای مختلف در زوایای مختلف از حسگر تصویر تمرکز کنند. این باعث میشود که تصویر دارای حاشیههای رنگی در اطراف شود
خطاهای بدون رنگ در موضوع انحراف در عکاسی شامل خطای کروی، خطای کوما، خطای آستیگماتیسم، خطای خمیدگی میدان و خطای تغییر شکل هستند. خطای کروی زمانی رخ میدهد که امواج نوری از یک نقطه روی محور لنز با سطوح کروی لنز برخورد کنند و در نقاط مختلف از حسگر تصویر تمرکز کنند. این باعث میشود که تصویر در مرکز تیز و در حاشیه تار شود. خطای کوما زمانی رخ میدهد که امواج نوری از یک نقطه خارج از محور لنز با سطوح کروی لنز برخورد کنند و در نقاط مختلف از حسگر تصویر تمرکز کنند. این باعث میشود که تصویر به شکل کمت شود. خطای آستیگماتیسم زمانی رخ میدهد که امواج نوری از یک نقطه خارج از محور لنز با سطوح کروی لنز برخورد کنند و در دو فاصله مختلف از حسگر تصویر تمرکز کنند. این باعث میشود که تصویر به شکل بیضی شود. خطای خمیدگی میدان زمانی رخ میدهد که امواج نوری از یک صفحه موازی با محور لنز با سطوح کروی لنز برخورد کنند و در یک صفحه منحنی از حسگر تصویر تمرکز کنند. این باعث میشود که تصویر در مرکز تیز و در حاشیه خمیده شود. خطای تغییر شکل زمانی رخ میدهد که امواج نوری از یک صفحه موازی با محور لنز با سطوح کروی لنز برخورد کنند و در یک صفحه موازی با حسگر تصویر تمرکز کنند، اما نسبت ابعاد تصویر با نسبت ابعاد صفحه متفاوت باشد. این باعث میشود که تصویر به شکل بشکهای یا بالشتکی شود.
برای رفع یا کاهش خطاها، طراحان لنز از روشهای مختلفی استفاده میکنند. برخی از این روشها در در انحراف در عکاسی عبارتند از: استفاده از سطوح غیرکروی، استفاده از عناصر لنز مختلف، استفاده از فیلترهای رنگی، استفاده از نرمافزارهای ویرایش تصویر و استفاده از تنظیمات دوربین. هر روش مزایا و معایب خود را دارد و برای لنزهای مختلف مناسب است