عکاسی معماری یکی از شاخه‌های عکاسی است که شامل گرفتن عکس از نمای داخلی یا خارجی ساختمان‌ها، بناها و سایر سازه‌های معماری می‌شود. این نوع عکاسی به گونه‌ای است که در آن، عکاسان معماری باید زمان زیادی را صرف پیدا کردن زاویه مناسب برای ثبت بهترین تصاویر کنند.
از آنجایی که این شیوه عکاسی، محبوبیت بسیاری در میان دفاتر معماری و شرکت‌های مختلف دارد؛ ما در ادامه این مقاله از جمهوری هنر قصد داریم به طور کامل به عکاسی Architectural و مفاهیم مرتبط با آن بپردازیم.
عکاسی معماری چیست؟
عکاسی معماری (Architectural Photography) پیشینه طولانی دارد که به دهه 1820 می‌رسد. این شیوه عکاسی در دهه 1870 زمانی که آلبرت لوی از عکاسان زبده، شروع به عکاسی از سازه‌های قدیمی کرد، رواج پیدا کرد. بعدها با فعالیت‌های جولیوس شولمن (مدرنیست آمریکایی) این نوع عکاسی به عکاسی معماری مدرن ارتقا یافت.
امروزه، عکاسان معماری از انواع سبک‌های مختلف آن مانند مینیمالیسم، انتزاعی، عکاسی پاناروما و سایر موارد استفاده می‌کنند. اگر چه، عکاسان معماری به دوربین‌هایی که قابلیت ثبت تصاویر متحرک را دارند، نیازی ندارند؛ اما به کارگیری این تکنیک‌ها به عکاسان اجازه می‌دهد که عکاسی ساختمان‌ها را در مناسب‌ترین تنظیمات نوردهی خود ثبت کنند تا از بالاترین کیفیت برخوردار باشند.
انواع عکاسی معماری
عکاسی معماری در انواع مختلف عکاسی از نمای داخلی، نمای بیرونی، مناظر شهری و هوایی وجود دارد که در ادامه به تفاوت‌های هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:
1. عکاسی از نمای داخلی
در این شیوه، عکاسی ساختمان از فضاهای داخلی درون سازه‌ها و ساختمان‌ها صورت می‌گیرد. گرفتن عکس از نحوه چیدمان، طراحی دکوراسیون داخلی و سایر ویژگی‌های فضاهای داخلی مختلف مانند اقامتگاه‌های خصوصی، دفاتر کار، هتل‌ها، موزه‌ها، رستوران‌ها و سایر ساختمان‌های معماری، همگی بخشی از عکاسی Architectural داخلی به حساب می‌آیند.
عکاسان معماری در این شیوه سعی می‌کنند تا با نورسنجی دقیق و ترکیب‌بندی، تمامی ویژگی‌های معماری، بافت‌ها، متریال‌ها، رنگ‌ها و فضاهای کلی داخلی را به نمایش بگذارند. در این راستا، عکاسان از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا بتوانند عمق، فضا و پرسپکتیو داخلی را به درستی در تصاویر ثبت کنند. این امر، مستلزم جای‌گیری مناسب عکاس، استفاده از لنزهای واید برای ثبت تصاویر بزرگ‌تر و استفاده از خطوط مستقیم و تراز عمودی کامل در تصاویر خروجی است.
2. عکاسی از نمای بیرونی
این شیوه از عکاسی ساختمان بر روی فضاهای بیرونی یا خارجی تمرکز دارد. گرفتن عکس از نماهای بیرونی سازه‌های مختلف مانند پل‌ها، ساختمان‌ها، بناهای تاریخی و سایر سازه‌های معماری در این شیوه از عکاسی جای می‌گیرند.
هدف عکاس از گرفتن این نوع عکس‌ها، انتقال ویژگی‌های معماری بیرونی نظیر نوع طراحی ساختمان، بزرگی، زیبایی‌شناسی، فرم، متریال، بافت و تأثیر بصری کلی ساختمان بر روی محیط اطراف آن است.
ترکیب‌بندی و به کار بردن تکنیک‌های نورپردازی در عکاسی معماری بیرونی برای ایجاد تصاویر حرفه‌ای و جذاب از نظر زیبایی‌شناختی ضروری است. به همین دلیل، عکاسان معماری سعی می‌کنند تا با دقت، زوایای مناسب، ساعات طلایی (زمان‌هایی که نور ملایمی برای عکاسی وجود دارد) و تکنیک‌های کادربندی را انتخاب کنند تا به خوبی بتوانند ویژگی‌های متمایزکننده ساختمان را نشان دهند.
3. عکاسی از مناظر شهری
گرفتن عکس از مناظر شهری و در عین حال، برجسته کردن ویژگی‌های معماری ساختمان‌های مختلف در داخل یک شهر، چیزی است که این شیوه از عکاسی را متمایز از سایر شیوه‌ها می‌کند.
هدف از این نوع عکاسی Architectural، نشان دادن ساختار متمایز، نوع معماری و بافت یک شهر است. این شامل به تصویر کشیدن عظمت و شکوه مناظر شهری با به نمایش گذاشتن ساختمان‌ها، پل‌ها و مکان‌های عمومی یک منطقه شهری است.
معمولاً، از تصاویری که به این شیوه تهیه می‌شوند در مجلات سفرنامه، راهنمای شهری و گردشگری برای مسافران و توریست‌های یک شهر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. عکاسی هوایی
عکاسی معماری هوایی، نوعی عکاسی است که در آن عکس‌های معماری از یک نقطه دید بالاتر و معمولاً با استفاده از هواپیما یا پهپاد گرفته می‌شوند. این شیوه عکاسی، امکان ثبت تصاویر از مناظر شهری و تعامل بین سازه‌ها و محیط را در مقیاسی بزرگ‌تر برای عکاسان فراهم می‌کند.
به تصویر کشیدن عظمت و پیچیدگی پروژه‌های معماری مانند ساختمان‌ها و برج‌های بزرگ، استادیوم‌ها، پل‌ها و دیگر سازه‌ها از مزیت‌های این شیوه عکاسی به حساب می‌آید.
از طرف دیگر، عکاسان در این تکنیک عکاسی برای گرفتن عکس‌های جذاب، از فناوری‌ها و رویکردهای مختلفی استفاده می‌کنند. در این راستا، استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین با دوربین‌های با وضوح بالا که امکان ثبت تصاویر متحرک را نیز دارند، از محبوبیت بسیاری برخوردارند. همچنین، از هواپیماها یا هلیکوپترهای سرنشین‌دار در برخی ارتفاعات بالاتر یا پروژه‌های تخصصی عکاسی هوایی استفاده می‌شود.
تکنیک‌های عکاسی معماری
عکاسی معماری مانند هر نوع عکاسی دیگری، تکنیک‌های خاص خود را دارد که عکاسان را قادر می‌سازد تا بهترین عکس‌های ممکن را به ثبت برسانند. این تکنیک‌ها شامل ترکیب‌بندی، کادربندی و نورپردازی می‌شود که در ادامه، آن‌ها مورد بررسی قرار می‌دهیم.
1. کادربندی و ترکیب‌بندی
عکاسی معماری به شدت به یک کادربندی و ترکیب‌بندی مناسب متکی است. به همین منظور، برای ایجاد یک تصویر متعادل و جذاب از نظر زیبایی‌شناختی، لازم است تا به موقعیت و چیدمان عناصر درون قاب دقت کنید. همچنین، برای هدایت چشم بیننده و ایجاد حس هماهنگی در تصویر، بهتر است از رویکردهایی مانند قانون یک‌سوم و تقارن نیز استفاده کنید. در نهایت، سعی کنید موضوع عکاسی را به گونه‌ای تنظیم کنید که زیبایی‌های معماری آن به خوبی در تصویر نشان داده شوند.
2. نور و سایه
تکنیک‌های نورپردازی در عکاسی معماری نیز بسیار اهمیت دارند. شما بایستی برای نمایان کردن بافت‌ها، خطوط و سایر ویژگی‌های معماری به رنگ و جهت نور، توجه ویژه‌ای داشته باشید. تنظیمات نورپردازی مربوط به نور طبیعی یا مصنوعی را تغییر دهید تا زمانی که برای محیطی که قصد عکاسی از آن را دارید، مناسب شود. همچنین، مراقب سایه‌ها در عکاسی ساختمان باشید و از آن‌ها برای ایجاد عمق در تصویر استفاده کنید.
3. انعکاس آب
در عکاسی ساختمان، نیازی نیست تنها از خود ساختمان عکس بگیرید؛ بلکه می‌توانید از محیط اطراف آن و انعکاس‌هایی که از ساختمان بر روی آب ایجاد شده است نیز برای بهبود عکس‌های خود استفاده کنید.
این بازتاب‌ها و انعکاس‌ها می‌توانند تصاویر سازه و محیط اطراف آن را به یک عنصر بصری منحصربه‌فرد تبدیل کنند؛ اما باید در نظر داشته باشید که برای ایجاد یک ترکیب‌بندی جذاب، به مکان و جهت انعکاس در عکس‌برداری خود توجه کنید.
4. حرکت و پویایی
در عکاسی Architectural به این فکر کنید که جنبه‌های حرکتی را در عکس‌هایتان بگنجانید تا پویایی آن‌ها را افزایش دهید. عکاسی ساختمان به همراه گرفتن عکس افراد در حال قدم زدن یا ماشین‌های در حال حرکت، همه نمونه‌هایی از این موضوع هستند. شما می‌توانید با تکنیک‌های متعددی، انرژی و سرزندگی سازه‌های معماری و محیط اطراف آن را به تصویر بکشید.
رویکردهای خلاقانه در عکاسی معماری
علاوه بر تکنیک‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، بسیاری از رویکردهای خلاقانه دیگری وجود دارند که عکاسی معماری شما را از سایرین متمایز می‌کنند. این رویکردها به شرح زیرند:
1. مینیمالیسم و ساده‌گرایی
در عکاسی ساختمان، مینیمالیسم به معنای تمرکز بر روی ترکیب‌بندی‌های ساده و در عین حال به حداقل رساندن جنبه‌های بصری ساختمان‌ها است. برای این منظور، در هنگام عکاسی، به دنبال ساختارهایی با خطوط مستقیم و واضح یا هندسی ساده باشید. همچنین، به دنبال عناصر بصری چشمگیر مانند پنجره‌ها، دیوارها یا ستون‌ها باشید.
در نهایت، برای جلب توجه افراد به عناصر و بافت‌های طراحی، از یک پالت رنگ محدود استفاده کنید و فضای منفی را برای ایجاد حس تعادل در نظر داشته باشید.
2. تکنیک‌های انتزاعی
در عکاسی معماری، دنبال کردن الگوهای منحصربه‌فرد و غیرمتعارف در ساختمان‌ها از محورهای اصلی تکنیک انتزاعی به حساب می‌آید. بر این اساس، در زمان عکاسی ساختمان به دنبال الگوها، اشکال تکراری و فرم‌های انتزاعی باشید. این ویژگی‌ها را می‌توانید در پنجره‌ها، درها و پله‌ها و همچنین در معماری کلی سازه پیدا کنید. همچنین، زوایای غیرمعمول را برای عکاسی از معماری ساختمان‌ها در نظر بگیرید. سعی کنید بازتاب‌ها و اعوجاج‌ها را در سازه‌های معماری یا محیط اطراف آن‌ها پیدا کنید. عناصر منعکس‌کننده مانند شیشه یا آب را برای ایجاد چشم‌اندازهای انتزاعی و رؤیایی از ساختمان‌ها به کار بگیرید.
3. عکاسی پانوراما
این رویکرد برای ثبت دامنه وسیعی از سازه‌های معماری بسیار سودمند است. عکاسی پانوراما، شما را قادر می‌سازد تا از ساختمان‌ها و مناظر بزرگ با همپوشانی چندین عکس یک تصویر واحد بزرگ تهیه کنید.
4. تکنیک سیاه و سفید
تهیه عکس‌های معماری سیاه و سفید، یک تکنیک کلاسیک و مؤثر برای تأکید بر اشکال، بافت‌ها و تضادهای موجود در موضوعات معماری است. با حذف رنگ از تصویر، عکاس معماری قادر است تا بر روی زیبایی ذاتی و مؤلفه‌های زیبایی‌شناختی معماری تمرکز کند.
5. حیوانات و مردم
گنجاندن یک انسان یا حیوان خانگی در عکاسی Architectural به انتقال حس مقیاس‌پذیری و تأکید بر وسعت و عظمت سازه معماری کمک می‌کند. این تکنیک، می‌تواند اندازه یک ساختمان را در تضاد با اندازه یک انسان یا حیوان برجسته کند. این کار با ایجاد کنتراست بصری جذاب به تصاویر شما عمق و معنا می‌بخشد.
بنابراین، سعی کنید از افرادی که در حال انجام کارهای روزمره مانند راه رفتن یا درگیر شدن با ساختمان‌اند، عکاسی کنید. علاوه بر این، می‌توانید از حرکات و ژست‌های افراد و حیوانات به عنوان نقاط کانونی که توجه بیننده را به خود جلب می‌کنند در داخل قاب عکاسی خود استفاده کنید.
جمع‌بندی
عکاسی معماری، شاخه‌ای از عکاسی است که برای برجسته کردن ویژگی‌های معماری داخل و خارج سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.